Anonymes – manuscrits

De Lamentations de Jérémie.

  • Incipit Lamentatio. (F-LYm, ms Fm 133971). Les 6 Leçons de Ténèbres anonymes comprend les trois 1ères Leçons du triduum Pascal pour dessus et bc, en sol majeur, et les trois dernières pour basse et bc, dans une tonalité mineure. La bc n'est pas chiffrée. Œuvre contenant les introductions classiques et les v. 1:1 à 1:5, 1:10 à 1:14, 2:8 à 2:11, 3:1 à 3:9, 3:22 à 3:30 et 5:1 à 5:11 et les Jerusalem à la fin de chaque leçon.


  • Alep. Quomodo (F-Pn, Rés. F. 9677). Œuvre contenant les v. 2:1 à 2:3 et Jerusalem.


  • De lamentatione (F-Pn, D 17413). Lamentation pour B et bc. 1833. Œuvre contenant :
- 2ème lamentation du Jeudi Saint, v. I:8 (2e partie) et I:9 ;
- 2ème et 3ème lamentations du Vendredi Saint, respectivement v. 2:12 à 2:15, 3:1 à 3:9 (1ère partie) ;
- 1ère, 2ème et 3ème lamentations du Samedi Saint, respectivement v. 3:22 à 3:30, 4:1 à 4:6, 5:1 à 5:11 pour la version en sième majeur, 5:1 à 5:7 (1ère partie, le reste semble perdu) pour la version en sol majeur.

Il n'y a pas d'acrostiches aux v. ni de Jerusalem.


  • Leçons des Tenebres pour le Premier jour. 1ère Leçon (F-Pn, Vm1 1718). Leçon comprenant les v. 1:1 à 5 et deux Jerusalem (clé d'ut 1ère ligne et clé de sol).


  • Incipit Lamentatio (I-Fn, Fonds Panciatichiano 278). Œuvre contenant les v. 1:1 à 1:6, un Incipit Lamentatio et Jerusalem.


  • Lamentation première (sans nom d'auteur). Dans le 5e caisson concernant la Musique religieuse, on y trouve cette lamentation. Source : Solar, p. 187.
  • Lamentación a cuatro voces. Manuscrit écrite d'une seule main portant la mention Pere Pau Cams, ascolà de St. Miquel. Bernat Roura, ascolà de St. Miquel. 1636, copie du XVIe de 98 pp. contenant :
- 5. Fols. 29v-30. Anónimo : Aleph. Quomodo obtexit caligine. Lamentación a cuatro voces. (4 pages)
- 6. Fols. 32v-33. Anónimo : Sin. Audierunt quia ingemisco ego. Otra lamentación a cuatro voces. (2 pages)

Source : La Música española desde la edad media hasta nuestros días par Higinio Angles, Pero, Diputación Provincial de Barcelona, Biblioteca Central. 1941. P. 34, Polifonia religiosa.

  • Lamentations (E-SE). Les archives de la cathédrale contiennent les 13 lamentations non signées suivantes :
- 1 lamentacione en solo ;
- 1 lamentacione à 2 et 1 solo ;
- 2 lamentaciones à 4 vx avec instr. ;
- 2 lamentaciones à 7 vx ;
- 5 lamentaciones à 8 vx ;
- 2 lamentaciones à 12 vx en 3 ch.
  • Incipit Lamentatio Hieremie. Bruxelles (B-Bc), Ms 16857, BrLam). Le manuscrit daté de 1490 est un codex de parchemin dans lequel figure une lamentation à 2 vx (S, T) en rythme non mesuré aux pp. 20-21. Le musicologue Charles van den Borren indique que c'est une lamentation en style d'organum où dominent les intervalles harmoniques de tierces et de quintes avec, occasionnellement, des unissons, d'où l'on pourrait induire que ce codex a vu le jour dans un milieu resté longtemps à l'abri des influences du dehors. On peut rattacher cette pièce à la tradition lointaine de la lamentation monodique. Leclercq se pose la question de l'interprétation de la quilisma : il ne peut être question ici, vu l'utilisation sur des notes d'appui de la mélodie, de la quilisma, note légère et flexible, en port de voix et, si l'on veut, une nota volubilis servant de transition ou selon les paroles de St Isidore, vinnulata vox levis et mollis atque flexibilis et dicitur a vinno, hoc est cincinno molliter flexo (Dom Suñol G., Introduction à la paléographie musicale grégorienne, Paris, Rome, 1939 pp. 500-502). S'agit-il d'un représentation imagée non d'un trille mais d'un tremolando, fluctuation se produisant dans le volume sonore et s'opposant au vibrato, fluctuation dans la hauteur du son ?


  • Quomodo sedet sola. XVIe (I-VEcap, ms DCXC). Lamentation monodique dans une notation hybride passant alternativement du plain-chant à la musique mesurée.



  • Incipit lamentatio. XVe (I-B, B.U. 2931). Fragment issu de San Salvatore de Brescia. Lamentation monodique.



  • Lamentations Ms 198. XVIe-XVIIe (R-Vat, Capellae Sixtinae Codices). Llorens répertorie les lamentations suivantes :
- 2 ff. 10v-13. Incerti Feria V in Coena Domini Lectio I Lamentatio Ieremiae Prophetae: Incipit, Quomodo, Plorans cum 4 voc., Ierusalem cum 5 vocibus.
- 3 ff. 14v-17. Incerti Feria V Lectio II Lamentatio Ieremiae Prophetae: Et egressa et Recordare cum 4 voc., Ierusalem cum 5 vocibus.
- 6 ff. 26v-31. Incerti Feria V in Coena Domini Lectio I Lamentatio Ieremiae Prophetae: Incipit, Quomodo cum 5 voc, Princeps cum 4 voc, Plorans et Ierusalem cum 5 vocibus.
- 7 ff. 31v-36. Incerti Feria Vi in Parasceve Lectio I Lamentatio Ieremiae Prophetae: De lamentatione, Cogitavit cum 5 voc, Defixae cum 4 voc, Ierusalem cum 5 vocibus.
- 9 ff. 46v-51. Incerti Feria VI Lectio I Lamentationes Ieremiae Prophetae: De lamentatione, Cogitavit, Defixae, Sederunt, Defecerunt, Ierusalem cum 5 vocibus.
- 16 ff. 83v-89. Incerti Feria IV Lectio I Lamentatio Ieremiae Prophetae: De lamentatione, Misericordiae cum 5 voc, Novi et pars, cum 4 voc, Bonus et Ierusalem cum 5 vocibus.

Codex compluribus exaratus manibus, diversis libellis constat ut perspicue demonstrat praeter chartae varietatem, varius foliorum modulus.

  • Lamentationum cantu plano. 1701 (R-Vat, Capellae Sixtinae Codices) (source Llorens) avec l'inscription suivante : Sedente Clemente XI Pont. Opt. Max. Sub Protectione Eminentissimi & Reverendissimi Domini Petri S. Laurentii in Damaso Cardinalis Octhoboni S.R.E. Vice Cancellarij Andrea Adami Pontificiae Cappellae pro tempore Magistro, secunda vice confirmato Sanctitatis Suae pontificatus anno Primo Thomas Altavilla Scribebat.

- Ms 386 : ff. 2-3v. Feria Sexta in Parasceve Lectio Tertia Lamentationum cantu plano ; - Ms 390 : ff. 2-3v. Feria Sexta in Parasceve ad Matutinum Lectio Secunda Lamentationum cantu plano ; - Ms 391 : ff. 2-3v. Sabbato Sancto ad Matutinum Lectio Secunda Lamentationum cantu plano ; - Ms 392 : ff. 2-4. Feria Quinta in Coena Domini ad Matutinum Lectio Secunda Lamentationum cantu plano ; - Ms 393 : ff. 2-4. Sabbato Sancto ad Matutinum Lectio Tertia Lamentationum cantu plano ; - Ms 394 : ff. 2-4. Feria Quinta in Coena Domini ad Matutinum Lectiones Tertia et Quinta Lamentationum. • Lamentationum cantu plano. 1725 (R-Vat, Capellae Sixtinae Codices) (source Llorens) avec l'inscription suivante : Sedente Benedicto XIII P. O. M. Sub Protectione Eminentissimi & Reverendissimi D. Petri Cardinalis Otthoboni Episcopi Sabinensis S.R.E. Vice Cancellarii Domino Paschali Betti Magistro Cappellae Pontificiae pro tempore existente Jo: Dominicus de Biondinis Tusculanus Scriptor. - Ms 387 : ff. 3-5v. Feria V in Coena Lectio Prima Lamentationum cantu plano ; - Ms 388 : ff. 3-5. Feria Sexta in Parasceve Lectio Prima Lamentationum cantu plano ; - Ms 389 : ff. 3-5. Sabbato Sancto ad Matutinum Lectio Prima Lamentationum cantu plano. • Lamentationum cantu plano. 1783 (R-Vat, Capellae Sixtinae Codices) (source Llorens) avec l'inscription suivante : Sedente Pio Sexto Pont. Opt. Max. Nicolavs Morganti Pontificiae Cappellae Magister Lamentationem in Cantu Plano Temporis edacitate consumptam in hanc formam transcribendam curavit. Sanctitatis Suae Pontificatus VIII. - Ms 395 : ff. 2-4. Feria Quinta in Coena Domini ad Matutinum Lectio Secunda Lamentationum cantu plano ; - Ms 397 : ff. 3-5. Sabbato Sancto ad Matutinum Lectio Tertia Lamentationum cantu plano. • Lamentationum cantu plano. 1783 (R-Vat, Capellae Sixtinae Codices) (source Llorens) avec l'inscription suivante : Sedente Pio Sexto Pont. Opt. Max. Nicolavs Morganti Pontificiae Cappellae Magister Lamentationem in Cantu Plano Temporis edacitate consumptam in hanc formam transcribendam curavit. Sanctitatis Suae Pontificatus VIII. Bernardinus Sebastiani scripsit. - Ms 396 : ff. 3-5. Feria Sexta in Parasceve ad Matutinum Lectio Secunda Lamentationum cantu plano ; - Ms 398 : ff. 3-5v. In coena Domini ad Matutinum Lectio Tertia Lamentationum cantu plano ; - Ms 399 : ff. 3-5. Feria Sexta in Parasceve Lectio Tertia ad Matutinum cantu plano ; - Ms 400 : ff. 2-4v. Sabbato Sancto ad Matutinum Lectio Secunda Lamentationum cantu plano. • Plorans plorauit. ~1584 (GB-Lbm, Additional 32377) (source Hughes). Section XI – Lamentations. Ces pièces sont peut-être de Thomas Tallis : - f. 26b : Plorans plorauit à 5 vx ; - f. 27 : Incipit lamentacio... Aleph à 5 vx ; - f. 52 ou 62b : De lamentacione hieremie... Gimel à 5 vx ; - f. 69b : De Lamentatione Jeremie... Beth. • 9 Lamentations for Holy Week. XVIe tardif (GB-Lbm, Royal Appendix 12-16) (source Hughes). Section XI – Lamentations. Sur la page de garde de chaque pièce figure le nom de [Lord John, Baron] Lumley à Nonesuch Castle : 9 Lamentations for Holy Week (Cantus, altus, tenor, bassus, et quintus). C'est apparemment le seul cycle complet anglais de lamentations polyphoniques composées au XVIe. • Incipit lamentatio. Début XVIIe (GB-Lbm, Additional 29388-29392) (source Hughes). Section XI – Lamentations. Lamentations anonymes à 6 vx dont le cantus est absent. - f. 19b : Incipit lamentatio Jeremie ; - f. 21 : Jerusalem, conuerte ad dominum ; - f. 33 : Jod. O vos omnes qui transitis. • Migravit Juda. ~1798 (GB-Lbm, Additional 31412) (source Hughes). Section XI – Lamentations. Migravit Juda pour solo et bc (f.74b) chantée à Saint Apollinaris à Rome. Copie du Dr. Crotch. • Jeremiae prophetae pro hebdomada sancta. (I-Bl) (source Gaspari). A la rubrique Libri liturgici figurent des Lamentations. Ms. p. 88. • Ténébrier. (F-V, ms musical 263) (source Herlin). Rubrique Antiennes, répons et psaumes pour l'office des ténèbres : TENEBRIER DES RELIGIEUSES DE LA CONGREGATION DE N.D. Augmentée de la Procession des Rameaux des Complies du Samedi Saint et des Matines du Saint Jour de Pâques. Dans ce manuscrit, il n'y a pas de Lamentations. • Lamentations Jeremiae prophetae. XVIIIe (F-AIXm, F.C. ms. 41) (source Boghossian). Lamentations Jeremiae prophetae, Feria V° in coena Domini. Ce cahier appartient à Mr Guichart, prêtre à Saint-Sauveur à Aix. Graduel Romain. Partition (18 f.). • Troisième Leçon au Samedy Saint. XVIIIe (F-AIXm, F.C. ms. 102) (source Boghossian). Troisième Leçon au Samedy Saint pour vx de B.

Outils personnels